Broederschap klinkt best wat warmer dan het zelfgerichte als-jij-je-er-maar-goed-bij-voelt, laten we eerlijk zijn. Nee, vroeger in de middeleeuwen was niet alles beter, maar het individualisme van vandaag de dag bezorgt koude rillingen op de rug. Het staat ook niet zomaar op zichzelf. Individualisme – als assertieve, gezochte eenzaamheid – heeft als diepste oorzaak de zonde. In de individualiteit onttrekt de mens zich aan een groter sociaal verband: de broederschap of algemener geformuleerd: gemeenschap. Het strijdt met de gemeenschap met God, maar ook met de medemens. Zo ontstaat een introvert, een egocentrisch mens, die geen gemeenschapsmens en broeder kan zijn. In het christendom is de trend van individualisering ‘not done’. Bonhoeffer beweert zelfs dat de individualisering de grondfout is van de protestantse theologie. Geloven kun je niet op je eentje. De dichter van Psalm 42 denkt niet voor niets terug aan de feestvierende menigte, juist als hij persoonlijk in geestelijk zwaar weer verkeert.
Broederschappen vormden in de late middeleeuwen een uitdrukking van gelovige solidariteit in de zorg voor het hiernamaals. De broeders verplichtten zich tegenover elkaar tot gebed (tot na het sterven). Ook onderwezen zij elkaar tijdens bijeenkomsten. Het heeft wel wat weg van een Bijbelkring. Maar de ellende was dat men meende dat hun uiteindelijke eeuwige bestemming onder meer afhing van deze gebeden voor elkaar. Dat is dan weer jammer. Zelfs een grove onderschatting van Gods belofte dat wie nú in Hem gelooft, in eeuwigheid met de Verhevene zal zijn.
Later in de geschiedenis is de utopische heilstaat van communisme en socialisme in grote mate gestoeld op de idee dat ‘alle menschen Brüder werden.’ Het behoeft geen betoog hoe deze idee na een aantal decennia als een zeepbel uit elkaar is gespat, hoezeer de communisten hierop hun krachten ook hebben beproefd.
De Revolutie begon verkeerd: ze wilde vanuit gelijkheid en vrijheid het hoge niveau van broederschap bereiken. Door haar specifieke opvattingen van vrijheid en gelijkheid wordt ontegenzeggelijk het egoïsme opgeroepen. Echter, vanuit de ware broederlijke liefde voeren echter pas begaanbare wegen naar wezenlijke vrijheid en ware gelijkheid.
Ware broederschap is een heerlijk christelijk tegengeluid tegen de verstrooide geluidjes van het hedendaagse individuschap. In het christelijk geloof is broederschap geen politiek streven, geen doel, geen utopie, geen verzekering voor het eeuwige leven, maar een christocratisch uitgangspunt.
Is de bron van de broederschap namelijk niet onze Here Jezus Christus, onze oudste broeder? Van Hem getuigt de Schrift: “Immers, zowel Hij Die heiligt als zij die geheiligd worden, zijn allen uit één. Daarom schaamt Hij Zich er niet voor hen broeders te noemen (Hebr. 2:11).” En in Mattheüs 23:8-9 “Eén is uw Meester, namelijk Christus; en u bent allen broeders.”
Laten we daarom sektarische broederschappen en de benarde cocon van het individualisme verlaten en broeders van alle gelovigen zijn. Dan kunnen we ons warmen te midden van de grote schare van broeders van Gods feestvierende kinderen.
Stelling 6
Christelijke broederschap: een heerlijk christelijk tegengeluid tegen het hedendaags individuschap.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten